Ο Νέος Πύργος βρίσκεται πάνω στο δρόμο Iστιαίας - Aιδηψού, σε απόσταση 2 χιλιομέτρων δυτικά από τους Ωρεούς και περίπου 7 χλμ από την Ιστιαία.

Ο ταξιδιώτης που θα επισκεφθεί το Νέο Πύργο θα γοητευθεί απο τη ρυμοτομία του, τη καταπληκτική παραλία του και την αντίθεση της φυσικής ομορφιάς του. Aγαπημένος προορισμός για οικογενειακές διακοπές διαθέτει ταβερνάκια, ουζερί, ζαχαροπλαστεία και μαγαζιά για τις προμήθειές σας.

Ανήκει στο Δήμο Ιστιαίας - Αιδηψού, του οποίου αποτελεί ομώνυμη τοπική κοινότητα και οι κάτοικοί του προέρχονται από την Κωνσταντινούπολη.

Λίγα λόγια για το Νέο Πύργο:

 Μέχρι το 1925 η τοποθεσία στην οποία σήμερα βρίσκεται ο Ν. Πύργος ήταν μια άγρια περιοχή που άφηνε μάλλον αδιάφορους τους κατοίκους των Ωρεών και της Ιστιαίας. Το χωριό ιδρύθηκε το 1924 όταν οι πρόσφυγες που έφθασαν με την ανταλλαγή πληθυσμών του 1923 στην Αιδηψό από το χωριό Πύργος κοντά στην Κωνσταντινούπολη (σήμερα Kemerburgaz), διάλεξαν τον τόπο αυτό για να ριζώσουν και πάλι. Εγκαταστάθηκαν στην περιοχή που βρίσκεται σήμερα το χωριό και που αγόρασε το κράτος για να εγκατασταθούν οι πρόσφυγες.

Ο οικισμός ξεκίνησε να χτίζεται το 1925 με σύγχρονες πολεοδομικές προδιαγραφές (οικοδομικά τετράγωνα). Σε λίγα χρόνια η περιοχή μετατραπηκε σε πρότυπη αγρόπολη του Ελληνικού κράτους, ακολουθώντας τις ρωσικές προδιαγραφές των αγροπόλεων. Τα ακαλλιέργητα μέχρι τότε χώματα μετατράπηκαν σε παραγωγικό πόρο για την Β. Εύβοια.

 Ο σύγχρονος Νέος Πύργος βρίσκεται χτισμένος κατά μήκος μιας αμμουδιάς, που υποδέχεται το κύμα του Β. Ευβοϊκού. Σε απόσταση 1,5 χιλιομέτρου από το Νέο Πύργο βρίσκεται η παραλία της Νησιώτισσας.

Σήμερα ο Νέος Πύργος, με 786 κατοίκους (σύμφωνα με την Απογραφή του 2011), είναι σχεδόν ενωμένος με τους Ωρεούς.

Με τα χωριά Ωρεοί, Καστανιώτισσα και Ταξιάρχη συγκροτούν τη Δημοτική Ενότητα Ωρεών (τέως Δήμο Ωρεών), με συνολικό πληθυσμό 3.017 κατοίκους, κατά την Απογραφή του 2011.

Ο Νέος Πύργος διαθέτει πολλά καταλύματα, πολυάριθμες είναι επίσης οι ψαροταβέρνες, οι ψησταριές, τα ουζερί, οι πιτσαρίες, και τα κέντρα διασκέδασης με ζωντανή και μη μουσική.

Το λιμανάκι του μπορεί να φιλοξενήσει μικρά κυρίως σκάφη.


Δείτε Video απο το YouTube

 

Στους πρόποδες του όρους Καβαλάρης σε υψόμετρο 927 μέτρα, και σε απόσταση 20 περίπου χιλιόμετρα βόρεια της Λίμνης και 15 χλμ. από τις Ροβιές βρίσκεται η ανδρική μονή του Οσίου Δαβίδ αφιερωμένη στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος.

Στο ναό φυλάσσονται τα θαυματουργά οστά του οσίου Δαβίδ, το θυμιατό και το πετραχήλι του καθώς και άλλα κειμήλια.
Στα νότια της Μονής, υπάρχει το "Ασκητήριο" του Οσίου Δαβίδ, μια μικρή σπηλιά μέσα σε ένα βράχο, και το παρεκκλήσι του Αγίου Χαραλάμπους.
Εκτός του χώρου της αυλής υπάρχουν πολλά εκκλησάκια στη μνήμη διάφορων Αγίων.

Ενδιαφέρον είναι το υπόγειο εκκλησάκι των Αγίων Αναργύρων το οποίο είναι ζωγραφισμένο με θαυμάσιες αγιογραφίες του 17ου αιώνα και το οποίο στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας λειτουργούσε ως κρυφό σχολειό.
Η Μονή γιορτάζει στις 6 Αυγούστου και την 1η Νοεμβρίου.
Η διαδρομή αυτή μπορεί να συνδυασθεί με επίσκεψη στους καταρράκτες του Δρυμώνα που απέχουν περίπου 2 χιλ.

Δείτε το Video που ακολουθεί (απο το ΔΙΑΥΛΟΣ News).

Στη Μονή Γαλατάκη η οποία είναι αφιερωμένη στον Άγιο Νικόλαο (θαλασσινό προστάτη και αντικαταστάτη κατά κάποιο τρόπο του Ποσειδώνα), θα μπορέσετε να απολαύσετε την απόλυτη αρμονία του υγρού στοιχείου με την φύση.

Βρίσκεται σε μία πραγματικά μαγευτική τοποθεσία οροπεδινή 200 μέτρα ψηλότερα από την θάλασσα έχοντας έτσι εξαίσια θέα προς τον Ευβοϊκό αλλά και τις ακτές της απέναντι ευρισκόμενης Βοιωτίας.
Η μονή Γαλατάκη ήταν ανδρική. Από το 1946 όμως μετατράπηκε σε γυναικεία.

Γιορτάζει στην επίσημη γιορτή του Αγίου Νικολάου, στις 6 Δεκεμβρίου, αλλά και την 20η Μαΐου, επέτειο της ανακομιδής των λειψάνων του.
Την ημέρα αυτή πανηγυρίζει η Μονή μέσα στο καταπράσινο μαγευτικό ανοιξιάτικο τοπίο, τέτοιο σαν κι αυτά που μόνο το νησί της Εύβοιας ξέρει να προσφέρει.

Ακόμη στην περιοχή Γαλατάκη οι ερημικές παραλίες κάτω από την Μονή με τα υπέροχα πεύκα που ακουμπούν στην θάλασσα, θα σας μείνει πραγματικά αξέχαστη.

Σε μικρή απόσταση από το χωριό της Αιδηψού, επί του δρόμου που οδηγεί στην Ι.Μ. του Αγίου Γεωργίου, συνυπάρχουν τα ερείπια δύο σημαντικών ιστορικών μνημείων της Βόρειας Εύβοιας. Η θέση είναι γνωστή σήμερα με την ονομασία «Αγία Παρασκευή», λόγω του εκεί ευρισκομένου, σχετικά νεόδμητου ναΐσκου της ομώνυμης Αγίας, που αντικατέστησε τον παλαιότερο.

Πρόκειται για τα μνημεία:

1. Του Ενετικού Πύργου της Αιδηψού διαστάσεων 7,30 Χ 6,50 μ.

2. Της Εκκλησίας της Αγίας Παρασκευής, ίχνη της οποίας βρίσκονται σε απόσταση 150 μ. νοτιοδυτικά του καινούριου ναΐσκου και περίπου 50 μέτρα δυτικά του Πύργου, μέσα στην απότομη κατωφέρεια του λοφίσκου.

(ΣΣ: ΔΕΙΤΕ Video του ΔΙΑΥΛΟΣ News για τα μνημεία κάνοντας κλικ ΕΔΩ)

Η κοινή ιστορία των δύο μνημείων αρχίζει μερικές δεκαετίες μετά την κατάκτηση της Εύβοιας από τους Ενετούς (1205). Η κατάκτηση αυτή επακολούθησε της γνωστής σε όλους καταλήψεως της Κωνσταντινούπολης υπό των Σταυροφόρων της Δ΄ Σταυροφορίας την 13η Απριλίου 1204.

Η Εύβοια δόθηκε στο Βασίλειο της Θεσσαλονίκης και ο Βονιφάτιος την παραχώρησε σε τρεις ευπατρίδες από την Βερόνα, που ονομάστηκαν Τριτημόριοι (Terzieri). Από αυτούς επικράτησε ο Rabano della Carceri, ο οποίος το 1209 παρέδωσε την Εύβοια στην εξουσία των Βενετών.

Η Ενετοκρατία στην Εύβοια διήρκεσε από το 1205 μέχρι το 1470. Κατά το διάστημα αυτό σε ολόκληρο το νησί κατασκευάστηκαν νέες ή διαμορφώθηκαν αρχαιότερες οχυρώσεις, καθώς επίσης και φρυκτωρίες (φρυκτός = πυρσός και ώρα = φροντίδα). Φρυκτωρίες ήταν οι εγκαταστάσεις σε υψηλές τοποθεσίες, μέσω των οποίων μεταδίδονταν σε μακρινές αποστάσεις οπτικά σήματα με φλόγες την νύκτα και καπνούς την ημέρα.

Σήμερα σώζονται αρκετά τέτοια μνημεία της Ενετοκρατίας (κάστρα, πύργοι και φρυκτωρίες) σε ολόκληρη την Εύβοια (κυρίως στο νότιο τμήμα). Άλλα από αυτά τα μνημεία εξακολουθούν να βρίσκονται σε καλή σχετικά κατάσταση, ενώ άλλα βρίσκονται ερειπωμένα ή εντελώς κατεστραμμένα.

Ο Πύργος της Αιδηψού είναι μία από αυτές τις ενετικές οχυρώσεις, που δημιουργήθηκε παράλληλα με έναν μικρό καθολικό ναΐσκο στο όνομα της Αγίας Παρασκευής. Μιας Αγίας και Μάρτυρος, που τιμάται εξίσου τόσο από τους Ορθόδοξους, όσο και από τους Καθολικούς Χριστιανούς.

Σύμφωνα με τις ταυτιζόμενες απόψεις των Ευβοέων ερευνητών και μελετητών, ο Πύργος και ο ναός χτίστηκαν για τις ανάγκες της Βενετής Κυράς Αιδηψού και Λιχάδων, Βαρόνης Πετρονέλλα Τόκκο, που χρησιμοποιούσε προφανώς τον Πύργο ως καταφύγιο και το εκκλησάκι για τις θρησκευτικές ανάγκες, τόσο της ίδιας, όσο και της φρουράς της. Η Πετρονέλλα Τόκκο, διετέλεσε Κυρά της Αιδηψού και των Λιχάδων μεταξύ των ετών 1383 και 1410. Αποχώρησε το 1410, προφανώς λόγω των συνεχώς αυξανόμενων πειρατικών επιδρομών κατά την εποχή εκείνη στην Βόρεια Εύβοια.

Δεν είναι τυχαίο μάλιστα πως σε μία από τις πιο οργανωμένες πειρατικές και ληστρικές επιδρομές που έγινε το 1414 από στεριά και θάλασσα, η Αιδηψός, τόσο η αρχαία (σημερινή Λουτρόπολη), όσο και η νεώτερη (χωριό) κατεστράφησαν ολοσχερώς και οι κάτοικοι τους πουλήθηκαν ως σκλάβοι στα παζάρια της Ανατολής και της Β. Αφρικής.

Μάλιστα δεν θα ήταν καθόλου παράδοξη η υπόθεση πως η αποχώρηση της Βενετσιάνας Κυράς, σχετίζεται εμμέσως με αυτή την οργανωμένη πειρατική επιδρομή, υπό το δεδομένο πως ήταν εξ αρχής γνωστή στους Ενετούς. Αυτό τουλάχιστον προκύπτει από καταγεγραμμένες μαρτυρίες ερευνητών εκείνης της εποχής, που αποκαλύπτουν πως οι Βενετσιάνοι ναυτικοί του Αιγαίου, έκαναν πολλές οικονομικές συμφωνίες με τους πειρατές, επιτρέποντας με το αζημίωτο τέτοιες αποκρουστικές πράξεις.

Η καταστροφή του Πύργου είναι άγνωστο από πότε ξεκίνησε, όπως επίσης δεν έχει αποσαφηνιστεί πλήρως, αν ο λατινικός ναός της Αγίας Παρασκευής λειτούργησε για κάποιο διάστημα και ως Ορθόδοξος, προφανώς κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας και μετά. Το μόνο γνωστό σήμερα είναι πως η περιοχή του Πύργου είναι μετόχι της Μονής Αγίου Γεωργίου μαζί με το νέο εκκλησάκι της Αγίας.

Η πιο αξιόπιστη προσέγγιση γίνεται το 1977 από τον γνωστό ερευνητή Χαράλαμπο Φαράντο ο οποίος γράφει: «Είναι μικρή εκκλησία, μονόχωρη, με ημικυκλική κόγχη ιερού, αλλά κατερειπωμένη. Σώζεται μόνο η ημικυκλική κόγχη του ιερού σε ύψος 1.20 μ. Η εξωτερική τοιχοδομία δε φαίνεται γιατί είναι σκεπασμένη από τα χώματα του υπερκείμενου λόφου. Τα υλικά με τα οποία κτίστηκε η εκκλησία είναι αργοί λίθοι, πλίνθοι, σχιστόπλακες και παχύ κονίαμα. Το δάπεδο είναι αθέατο. Η εκκλησία χρονολογείται πιθανόν στον 18ο αιώνα».

Σύμφωνα με αυτή την εκδοχή το παλιότερο λατινικό εκκλησάκι προφανώς επισκευάστηκε και λειτούργησε ως ορθόδοξο μέχρι να καταστραφεί πιθανότατα από τις ορδές του Περκόφτσιαλη το 1823. Υπάρχει ακόμη και μια παράδοση που θέλει την εκκλησία να προϋπάρχει της Ενετοκρατίας και να ανήκει στην Μονή Θερμών (που κατεστράφη κατά τον 15ο αι.). Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να υποθέσουμε πως ο ναός της Αγίας Παρασκευής χτίστηκε ως Ορθόδοξος, μετετράπη αργότερα σε Καθολικό και ακολούθως έγινε και πάλι Ορθόδοξος μέχρι την καταστροφή του το 1823. Η περίοδος μάλιστα κατά την οποία ο ναΐσκος λειτούργησε ως Καθολικός, έδωσε στην περιοχή αυτή της «Αγίας Παρασκευής» το προσωνύμιο «Φραγκούλα», που μέχρι και σήμερα χρησιμοποιείται από τους κατοίκους της Αιδηψού.

Σήμερα (2018) τα σωζόμενα ίχνη του μνημείου είναι δυστυχώς λιγότερα από αυτά που περιγράφει ο Χ. Φαράντος το 1977. Δύο κυπαρίσσια σηματοδοτούν το σημείο που βρισκόταν ο ναός. Αυτός που θα καταφέρει να πλησιάσει το δυσπρόσιτο πια σημείο θα μπορέσει να δει λίγα σημάδια από την κόγχη του ιερού.

Αντίθετα με τα ίχνη του παλαιού ναού της Αγίας Παρασκευής, τα ερείπια του Πύργου δεν παρουσιάζουν σοβαρές αλλοιώσεις σε σχέση με την εικόνα που παρουσίαζαν πριν 50 χρόνια.

Από ότι παρατήρησα κατά την τελευταία μου επίσκεψη (Απρίλιος 2108) πρέπει να υπάρχει κάποια σύγχυση σε ότι αφορά την ταυτότητα της παλαιάς εκκλησίας, αφού κάποιοι θεωρούν πως ήταν του Αγίου Παντελεήμονος. Η σύγχυση μάλλον προέρχεται από το εικονοστάσι, που έχει στηθεί κοντά στα ερείπια του Πύργου, με την εικόνα του Αγίου Παντελεήμονος.

Εκτός όμως από την αναγκαία ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας για την ιστορική ταυτότητα των μνημείων μας, επιβεβλημένη είναι η προστασία των εναπομεινάντων ερειπίων από αυτά τα δύο μνημεία, καθότι είναι άμεσα συνδεδεμένα με την ιστορία της περιοχής.

Καλέμης Αλέξανδρος

Βιβλιογραφία

1. Χαρ. Φαράντου: «Η Αιδηψός και αι περί αυτήν παραδόσεις» (ΑΕΜ ΙΗ 1972)

2. Χαρ. Φαράντου: «Βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες σε περιοχές χωριών της Β. Εύβοιας» (ΑΕΜ ΚΑ 1977)

3. Θόδωρου. Σκούρα: «Οχυρώσεις της Εύβοιας»

4. Δημήτρη Δεμερτζή: «Συλλογή τοπωνυμίων της νήσου Εύβοιας». (ΑΕΜ ΙΑ 1964)

5. Χρυσοστόμου Θέμελη: «Ευβοϊκή Μοναστηριολογία».

6. Άγγελου Στέφου: «Ιστιαία»

7. Τάσου Παπαποστόλου: «Λαογραφικά Β. Εύβοιας»

8. Αλέξανδρου Μωραϊτίδου: «Με του βορηά τα κύματα»

9. Γιάγκου Τσαούση: «Ευβοϊκή Εγκυκλοπαίδεια»

10. Κυριάκου Σιμοπουλου: Τόμος Α΄«Ξένοι ταξιδιώτες στην Ελλάδα 330-1700»

Για 3.500 και πλέον χρόνια, η ιστορική παρουσία της Βόρειας Εύβοιας στις εξελίξεις του παγκόσμιου πολιτισμού δεν είναι μόνο αδιάκοπα συνεχής, αλλά και πρωταγωνιστική .

Συνεχίζοντας αυτή την παράδοση, η νεότερη ιστορία δεν ήταν δυνατόν να αφήσει μακριά από τους προβολείς του προσκηνίου της τη Βόρεια Εύβοια.

Ξεκινάμε λοιπόν με ένα από τα πιο νέα ιστορικά μνημεία της. Δεν είναι άλλο από το Ναυτικό Οχυρό Βορείου Ευβοϊκού (Ν.Ο.Β.Ε.) ή αλλιώς το «Οχυρό των Γουβών» όπως το ξέρουμε εμείς οι ντόπιοι.

Μια ιστορία (1937-1945) γκρίζα και σύντομη, όπως όλες οι ιστορίες του Β΄ Παγκόσμιου Πόλεμου, που άφησε όμως ανεξίτηλα σημάδια στο βιβλίο της βορειοευβοϊκής ιστορίας.

Δείτε το VIDEO απο το ΔΙΑΥΛΟΣ News με τον Ιστορικό ερευνητή - συγγραφέα Αλέξανδρο Καλέμη, με την ιστορία των οχυρών, κάνοντας κλικ ΕΔΩ

Εδώ στην Β. Εύβοια συνηθίσαμε να ζούμε με τα πλεονεκτήματα που αφειδώς μας χάρισε η Φύση και η Ιστορία.

Γίναμε δηλαδή σαν εκείνα τα κακομαθημένα παιδιά, που γεννιούνται σε ένα παλάτι και νομίζοντας πως όλα τα σπίτια είναι σαν το δικό τους, παύουν να το εκτιμούν και να το σέβονται όπως θα έπρεπε.

Απολαμβάνουν την διαμονή τους, αδιαφορώντας για την ιερή υποχρέωση, που έχουν να το παραδώσουν στους επόμενους ενοίκους του, στην ίδια ή σε καλλίτερη κατάσταση από αυτή που το παρέλαβαν. Πως όμως μπορεί να γίνει αυτό όταν αγνοούν την ιστορία του και δεν εκτιμούν την διακόσμηση του;

Η λύση στο ουσιαστικό αυτό πρόβλημα έρχεται μόνο με τη γνώση της ιστορίας και των πλεονεκτημάτων του σπιτιού μας. Του τόπου μας δηλαδή. Ενός τόπου αξιοζήλευτου και άξιου καλλίτερης μεταχείρισης και αξιολόγησης από αυτή που του επιφυλάξαμε. Με λίγα λόγια πρέπει να γνωρίσουμε τον τόπο μας, όσο και αν αυτό φαίνεται εκ πρώτης όψεως παράξενο.

Στα πλαίσια αυτής της προσπάθειάς μας, σήμερα θα ασχοληθούμε με την Ιστιαία και κάποιες αδικημένες ιστορικά προσωπικότητες, που συνέβαλαν τα μέγιστα στην πολιτισμική ανάπτυξη της πόλης μετά το τέλος της Τουρκοκρατίας.

Αν μιλήσουμε λοιπόν για την οικογένεια των Φιλάρετων.

Αλέξανδρος Καλέμης

ΣΣ: Λίγες ημέρες μετά τα γυρίσματα, ο χώρος του Πύργου καθαρίστηκε απο τη νέα Δημοτική Αρχή, η οποία ανταποκρίθηκε άμεσα στο αίτημα της Ετ. Ευβοϊκών Σπουδών - Τμήμα Ιστιαίας.

Δείτε το Video με την ιστορία του Πύργου Φιλάρετου, κάνοντας κλικ ΕΔΩ